|
I TJING
I TJING Hoe vind ik een weg die me past? Welk
kompas toont mij de af te leggen weg? Wat
is I Tjing? Het
is een wijsheidsboek uit de wereldliteratuur. De
oudste vondsten zijn drieduizend jaar oud. “I”
betekent “veranderingen”, maar ook “voeding”, “vermeerdering”, enz. “Tjing”
verwijst naar “oorkonde”, “geschrift”, “oud boek”. De
I Tjing is één van de vijf klassieke boeken uit China. Behalve
de I Tjing, zijn ook belangrijk de Sji Tjing (boek der oden), Sjoe Tjing (boek der
historiën), Nei Tjing (Boek der geneeskunde) en een verloren gegaan “boek der riten”. Afhankelijk van taal en land vertaalt men I Tjing als: I Ging, I Ching, I King, YI Tjing, I Tsjing. In het standaard Chinees schrijft men: Yiying. Vandaar
dat ik het boek liefst eenvoudig vertaal als “YI”.
De
YI is, naast de bijbel, de koran, de talmoed, de veda’s, … één van de zovele
resultaten van de werking van de menselijke geest. Op
mysterieuze wijze zijn de zogenaamde “heilige geschriften” ontstaan in de loop der
eeuwen, en vaak zijn ze een bundeling van uitspraken, wetten, morele regels, raadgevingen,
door mensen geformuleerd en gebundeld, zoals zij door grote en soms “kleinere”
wijsheren van weleer zijn verteld. Soms
beriepen de profetische schriftgeleerden zich op goddelijke openbaring, maar als we een
inflatie (opgeblazenheid van het ego) van de menselijke psyche voor mogelijk houden,
moeten we vaststellen dat er geen bronnen zijn die de goddelijkheid van hun woorden
bevestigen. Maar
dàt de wijsheidsliteratuur een grote waarde heeft, blijft buiten alle verdenking, gezien
de culturele en religieuze prestaties die de inhoud ervan tot gevolg heeft gehad. De
Geestkracht van het zogenaamde goddelijke kan in die mate in de mens werkzaam zijn dat een
contact met individuele mensen, wegens hun introverte geaardheid en geestelijke
interesses, mogelijk is. Het
denken van dergelijke profeten, hun denkgeest, is als het ware bevrucht door de
Geestkracht van de godheid.
Een
dergelijke speculatie blijft, wat mij betreft, steeds als mogelijkheid open. In
zekere zin wijst de schaarsheid van wijsheidsliteratuur erop dat er sprake is van
uitzonderlijkheid, zowel van het product (Heilige Boeken) als van de producent
(profetische schrijvers). Ik
denk dat ik, in een specifieke periode, de YI heb ontdekt, een zoekende periode die
typisch is aan een bepaalde leeftijd. Ik
was in de ban van de “zingevingsvraag”. In
alle tijden keert het probleem van de zin of de onzin van het leven terug. Is
zingeving tijdsgebonden? Is
het niet eenvoudiger om niet zovele dingen in vraag te stellen, en zeker niet de eigen
bestaansgrond? Is
het niet beter het “carpe diem” te cultiveren en het ervan te nemen, elke dag opnieuw?
Ik
was in de ban van dergelijke vragen. De
YI heeft mij sinds 1988, als een wijze vriend, begeleid bij de ontdekking van enkele
antwoorden, of bij de acceptatie van het niet antwoordbare. Hoewel de YI heel oud is,
hebben de vele commentaren en aanvullingen de oorspronkelijke bron ervan troebel gemaakt.
Zo
vergaat het vele oude geschriften. Daarom
houd ik mij aan de vertaling van Richard Wilhelm. Hij
baseert zich op de chou-i-chê, de Kang Hsi of Paleiseditie uit 1715. Ik
wil niet een zoveelste interpretatie geven van de 4900 orakels waaruit de YI bestaat. Het
geschrift is door de eeuwen heen gegroeid van voorspelboek tot wijsheidsboek. De
orakels zijn verdeeld over 64 oer-beelden (archetypen) van de psyche. Elk oerbeeld, ook
wel hexagram genoemd, bestaat uit zes stappen (lijnen). Het
hexagram toont ons, in een concrete vorm, een innerlijke gebeurtenis of een daarmee
verbonden uiterlijke situatie. We
verfijnen (calcinatio) de omgevingsfactoren door de focus te richten op één
welbepaald hexagram. Wat
is de YI dus? De I Tjing? Het
boek der veranderingen? Een
bijzonder vreemd boek dat antwoord geeft op onze vragen over natuur, wereld en mens. Kan
dat wel? Ja, dat kan.
Een
oud boek, van oude meesters, heeft mij daar gebracht waar ik nu ben. En
wat het mij leerde? Dat
ik steeds op de juiste plaats ben, op de juiste tijd! Ik ben tevreden!
|