MAHARISHI: DE WEG TOT HET ZELF 

  DE VERNIETIGING VAN DE IK-OPWELLING  

L: Wat is het eind en doel van het pad van gelovige overgave?

M: Het pad bestaat daaruit, dat de gelovige een leven leidt van volledige reinheid in gedachten, woorden en daden.

Hij beschouwt zichzelf louter als dienaar van de Hoogste Heer en handelt vanuit een volledig geloof, een volledige overgave, ontdaan van ieder verlangen zich te verlustigen in de uitkomsten zijner bemoeiingen.

Ten slotte komt hij - niet als resultaat van verstandelijk nadenken, maar in een rechtstreeks en twijfelloos beleven en in een opgaan in het goddelijke - ertoe de waarheid te beleven, dat al zijn doen wordt geleid en veroorzaakt door het Hoogste Wezen.

Hij voelt zich door geen persoonlijke wil bezeten, die hem drijft in wat hij doet, hij voelt zich als iets, dat niet verschilt van het Hoogste Wezen.

Hij is geheel vrij van de 'ik'-opwelling (aham-kara) en van de opwelling 'mijn' (mama-kara) en het maakt niets uit, wat hij ogenschijnlijk lichamelijk volvoert of persoonlijk schijnt te bezitten.

Zo straalt hij in de stralenglorie van onzelfzuchtig bestaan.

Dat noemt men, in de leer van Shiva's gelovige aanhangers, hoogste overgave.

L: En wat is, op het Pad van Inzicht, de laatste trede?

M: Deze laatste trede bestaat uit de volledige vernietiging van de ik-zuchtige voorstelling: 'ik ben het, die handelt of de voorstelling van het ik (ahamkara), wanneer men de werkelijkheid tot stand brengt niets anders te zijn dan het Hoogste Wezen en inziet, dat het eigen, ware ik en het Hoogste een en hetzelfde zijn.

L: Dan voeren het pad van gelovige overgave en het pad van Inzicht dus tot hetzelfde doel?

M: Ja, inderdaad.

L: Hoe kan dat dan?

M: Verlossing bestaat in alle mogelijke opzichten uit de totale vernietiging der ik-opwelling, van de 'mijn - en 'mij' opwelling. Ik-opwelling en mij-opwelling hangen ten nauwste samen.

Het vernietigen van de een heeft de ondergang van de ander tot gevolg.

Om de toestand van hoogste stilte - de toestand van de zwijgende Heilige, aan gene zijde van rede en denken - te bereiken, is het pad van Inzicht (vedanta-marga) van even groot nut als het pad van gelovige overgave: het ene leidt tot vernietiging van het ik, het andere loopt op het vernietigen van 'mij' en 'mijn' uit.

Zolang als de gelovige nog in zijn gevoelens en voorstellingen de gewaarwording der ik-opwelling heeft, moet hij het bestaan erkennen van het Hoogste Wezen, dat het bestuurt en de leiding over zijn leven heeft.

Hij moet zich aan de houding van volslagen aan de Hoogste Heer te zijn onderworpen, wanneer hij zonder te veel moeite het doel wil bereiken, om de eenheid te beleven van zijn wezen met het Hoogste, waarin het ik totaal opgaat.

L: Wat is het ik of de ik-opwelling (ahamkara)?

M: De levensvonk, of de individuele levenskern (jiva), die binnen in alle aparte wezens huist en ze hun zelfstandigheid verleent, vereenzelfdigt haar eigen bestaan met het leven van het stoffelijke lichaam; zij noemt zich 'ik', daardoor heet zij 'ik' en 'ik-maken' (ahamkara).

Het Zelf, dat louter geestelijk bewustzijn in zichzelve is, heeft geen ik-zin, evenmin als het stoffelijk lichaam, dat op zichzelf is en beweegloos.

Maar tussen deze twee: het Zelf van louter geestelijke bewustheid en het stoffelijke, bewegingsloos lichaam, verheft zich in hoge mate geheimzinnig de ik-funktie of het ik-bewustzijn.

Op zichzelf onecht, noch het Zelf, noch het lichaam, bloeit het als levens-beginsel (jiva) van de individualisatie.

De 'jiva' is de diepste grond, waarin alles, wat in het leven vergankelijk en onvreugdevol is, zijn wortel heeft.

Wanneer dus het beginsel ervan met alle mogelijke middelen wordt vernietigd, blijft in het eenzaam licht dat, wat van de eeuwigheid is.

Dat is inderdaad bevrijding of verlossing.