AUGUSTINUS: RUIKEN, HOREN, ZIEN, SMAAK, VOELEN  

Mystiek is het ervaren van een werkelijkheid die uitstijgt boven alles wat een mens kan vatten.

Er is moeilijk een taal voor te vinden, zoals we zagen.

Van de andere kant is de hele mens erbij betrokken.

Hoe geestelijk mystiek ook is, ze is tegelijkertijd zeer lichamelijk.

Men kan God horen, zien, ruiken, smaken, voelen met vijf 'geestelijke zintuigen' die overeenkomen met de vijf lichamelijke, zoals mystieken veelvuldig gezegd hebben.

Door dit aspect van de mystieke ervaring is er een taal mogelijk die door kunstenaars gemakkelijk in beeld kon worden gebracht en door 'het volk' gemakkelijk begrepen.

Veel volkdevoties, veel thema's van de religieuze iconografie in Oost en West, veel liturgische feesten vinden hun oorsprong in geschriften van mystieken.

In zijn 'Belijdenissen' geeft Augustinus aan hoe de zintuigen God niet en tegelijkertijd wel ervaren:

Als ik u liefheb, wat heb ik dan lief?

Niet de schoonheid van een fysiek lichaam, niet de aantrekkelijkheid van het jaargetijde, niet de straling van het licht waarvan onze ogen zoveel houden, niet de bekoorlijke melodieën van allerlei gezangen, niet de zoete geur van bloemen of parfums of specerijen, geen manna of honing, geen ledematen die om fysieke omhelzing vragen.

Als ik mijn God liefheb, is het niet dat wat ik liefheb.

Toch heb ik een soort licht lief, een soort geluid, een soort geur, een soort voedsel, een soort omhelzing.

Als ik mijn God liefheb - licht, geluid, parfum, voedsel en omhelzing van mijn innerlijke mens - schijnt een licht in mijn ziel, weerklinkt er een melodie waarop de tijd geen vat heeft, verspreidt zich een geur die geen wind kan verjagen, is er een smaak die door het eten niet afneemt, en een omhelzing die niet wordt afgebroken door verzadiging.

Als ik mijn God liefheb, is het dat wat ik liefheb.

Het gaat hier om symbolen.

Echter geen uitgedachte symbolen, zoals de vlag symbool is voor een land.

Het zintuiglijk waarnemen van God is anders dan het zintuiglijk waarnemen van een medemens, toch zijn beide met elkaar te vergelijken omdat bij beide het lichaam meespreekt.