|
NIETZSCHE: DE ANTICHRIST
DE ZWAKKEN EN DE STERKEN Wat is goed? - Alles wat het gevoel
van macht, de wil tot macht, de macht zelf in de mens vermeerdert. Wat is slecht? - Alles wat voortkomt
uit zwakte. Wat is geluk? - Het gevoel dat de
macht toeneemt - dat er weerstand overwonnen wordt. Zwakkelingen en mislukkingen horen
ten onder te gaan: eerste regel van onze mensenliefde. En je moet ze nog een handje helpen
ook. Wat is het schadelijkste kwaad van
allemaal? Het medelijden metterdaad met alle
mislukkingen en zwakkelingen - het christendom...
Het probleem dat ik hiermee aan de
orde stel, is niet wat de mensheid moet aflossen in de opeenvolging der bestaansvormen (de
mens is een eindpunt); veeleer wat voor type mens moet je kweken, moet willen,
als het om een hogere waarde, een waardiger leven en een zekerder toekomst gaat. Dit type van hogere waarde heeft
reeds vaak genoeg bestaan, maar dan als een gelukkig toeval, als een uitzondering, nooit
als een product van de wil. Integendeel, juist dit type is altijd
het meest, het was tot dusver zo ongeveer het vreeswekkende - en vanuit de vrees
heeft men het omgekeerde type gewild, gekweekt en bereikt: het huisdier, het
kuddedier, het zieke dier dat mens heet - de christen... De mensheid vertegenwoordigt geen ontwikkeling
in de zin waaraan vandaag de dag geloofd wordt: steeds beter, sterker of hoger. De 'vooruitgang' is slechts een
moderne idee, dat wil zeggen een valse idee. De Europeaan van vandaag blijft in
waarde ver beneden de Europeaan van de renaissance; ver ontwikkelen heeft in geen geval ooit
onvermijdelijk iets te maken met verheffen, vergroten of versterken. In een andere betekenis zien we een
voortdurend welslagen van afzonderlijke gevallen op de meest uitlopende plaatsen en vanuit
de meest uiteenlopende culturen der aarde, waarmee inderdaad een hoger type tot
stand komt: iets dat in verhouding tot de mensheid in haar geheel een soort supermens is. Dergelijke gelukkige toevalligheden
van groot welslagen zijn altijd mogelijk geweest en zullen waarschijnlijk altijd mogelijk
zijn.
Onder bepaalde omstandigheden kunnen
zelfs hele geslachten, stammen een dergelijke succesrol vervullen. Het christendom moet je niet
verfraaien of opdirken: het heeft een vernietigingsoorlog gevoerd tegen dit hogere
mensentype, het heeft alle fundamentele instincten van dit type in de ban gedaan, het
heeft uit deze instincten het boze, het boze gedistilleerd - de sterke mens als
typisch verwerpelijke, de 'verworpen mens'. Het christendom heeft partij gekozen
voor alles wat zwak, laag en mislukt is, het heeft de ontkenning van de
overlevingsinstincten van het sterke leven tot een ideaal verheven; het heeft de rede van
zelfs de geestelijk sterkste naturen verdorven door hun de hoogste waarden van de geest
als zondig, als misleidend, als bekoringen te leren ervaren. Het jammerlijkste voorbeeld: de verderfenis van Pascal, die geloofde dat zijn rede door de erfzonde verdorven was terwijl zij in feite uitsluitend verdorven was door zijn christen-zijn!
|