|
NIETZSCHE: DE ANTICHRIST
HET EVANGELIE STIERF AAN HET KRUIS Ik keer terug tot het relaas van de echte
geschiedenis van het christendom. Reeds het woord 'christendom' is een
misverstand: in de grond is er slechts een christen geweest, en die stierf aan het kruis. Het 'evangelie' stierf aan het kruis. Wat vanaf dat moment 'evangelie'
heette was reeds het tegendeel van wat hij geleefd had: een 'slechte boodschap',
een dysangelium. Het is verkeerd op het onzinnige af
als men een geloof bijvoorbeeld aan de verlossing door Christus, beschouwt als het kenmerk
van de christen: uitsluitend de christelijke praktijk, een leven zoals hij die aan
het kruis stierf, het geleefd heeft, is christelijk... Zelfs vandaag nog is een dergelijk
leven mogelijk, voor bepaalde mensen zelfs noodzakelijk: het echte, het
oorspronkelijke christendom zal te allen tijde mogelijk zijn ...
Niet
een geloof, maar een doen, en bovenal een veel dingen niet doen, een ander zijn... Bewustzijnstoestanden, een geloof,
een voor-waar-houden bijvoorbeeld - elke psycholoog weet dit - zijn immers volslagen
onbelangrijk en vijfderangs in vergelijking met de waarde der instincten: strenger
beredeneerd is het hele begrip geestelijke causaliteit vals. Het christen zijn, het christelijke
reduceren tot iets voor waar houden, tot een loutere bewustzijnsfenomenaliteit - dat
betekent het christelijke negeren. In feite bestonden er helemaal
geen christenen. De 'christen', dat wat sinds
tweeduizend jaar christen heet, is fysiologisch niet meer dan een wederkerend misverstand. Bij nadere beschouwing blijken in hem, alle 'geloof' ten spijt, uitsluitend de instincten overheerst te hebben en wat voor instincten! Het 'geloof' is altijd, bijvoorbeeld
bij Luther, niet meer dan een dekmantel geweest, een voorwendsel, een gordijn
waarachter de instincten hun spel speelden - een slimme vorm van blindheid ten
aanzien van de heerschappij van bepaalde instincten... Het 'geloof' - ik heb het reeds
eerder de eigenlijke christelijke slimmigheid genoemd, ze spraken altijd over het
'geloof' maar ze handelen altijd vanuit het instinct... In de voorstellingswereld van de christen komt niets voor dat ook maar een raakpunt zou hebben met de werkelijkheid: integendeel, wij hebben in de instinctieve haat tegen iedere werkelijkheid het drijvende, het enige drijvende element aan de wortel van het christendom onderkend. Wat volgt hieruit? Dat de dwaling hier ook in
psychologiecis radicaal is, dat wil zeggen bepalend voor de essentie, dat wil zeggen substantie. Neem hier een begrip weg en
vervang het door een realiteit, en het hele christendom verdwijnt in het niets!
Van bovenaf bezien blijft dit meest vreemdsoortige van alle feitelijke verschijnselen, een religie die niet alleen bepaald wordt door dwalingen, maar zelfs uitsluitend vindingrijk en zelfs geniaal is in schadelijke, het leven en het hart vergiftigende dwalingen een schouwspel voor goden - voor die godheden die tegelijk filosofen zijn en die ik bijvoorbeeld in die beroemde dialogen op Naxos ontmoet heb. Op hetzelfde moment dat de walging
hen verlaat (en ons!) zijn zij ineens dankbaar voor het schouwspel dat de christen
oplevert: de pietepeuterige ster die aarde heet, verdient alleen omwille van dit
curieuze geval een godenblik, goddelijke belangstelling .. Laat ons namelijk de christen niet onderschatten: de christen, vals op het onschuldige af, staat ver boven de aap - met betrekking tot christenen wordt een bekende afstammelingtheorie gewoonweg een compliment... |