NIETZSCHE: DE ANTICHRIST  

  THEOLOGENBLOED  

Het is onvermijdelijk te zeggen wie wij ervaren als ons tegendeel - de theologen en al wat theologenbloed door de aderen stroomt - onze hele filosofie.

Je moet het noodlot van dichtbij gezien hebben, of nog beter, je moet het aan den lijve ervaren hebben, er bijna aan onderdoor gegaan zijn, om op dit punt geen scherts meer te verstaan - (de vrijdenkerij van onze heren natuurvorsers en fysiologen is in mijn ogen niet meer dan scherts - zij missen elke hartstocht in deze aangelegenheden, zij lijden er niet aan).

Die vergiftiging gaat veel verder dan men denkt: ik heb het hoogmoedige theologeninstinct overal teruggevonden waar men zich vandaag de dag 'idealist' voelt' - waar met uit hoofde van een hogere afkomst aanspraak maakt op het recht de werkelijkheid uit de hoogte, als een vreemdeling, te beschouwen...

De idealist heeft, priester als de priester, alle grote begrippen in handen (- en niet alleen in handen!), Hij speelt ze met welwillende verachting uit tegen het 'verstand', de 'zintuigen', de 'eergevoelens', het 'goede leven' en de 'wetenschap'; hij ziet hier allemaal op neer, als op nadelige en oneerbare krachten, overzweefd door de 'geest' in pure betrokkenheid op zichzelf - alsof deemoed, kuisheid, armoede, kortom

heiligheid het leven tot dusver niet onzegbaar veel meer schade berokkend hebben dan wat voor vreselijke en liederlijke dingen ook.

De zuivere geest is de zuivere leugen...

Zolang de priester, deze beroepsontkenner, lasteraar en vergiftiger van het leven, nog voor een hoger soort mens doorgaat, is er geen antwoord mogelijk op de vraag: wat is waarheid?

De waarheid is al op haar kop gezet als de bewuste advocaat van het niets en van de ontkenning doorgaat voor een voorvechter van de waarheid'.

Dit theologeninstinct beoorloog ik: sporen ervan heb ik overal aangetroffen.

Wie theologenbloed door de aderen stroomt staat bij voorbaat scheef en oneerlijk tegenover.

Het pathos dat zich hieruit ontwikkelt, noemt zich geloof: eens en voor altijd de ogen sluiten voor zich zelf om geen last te hebben van het aspect van ongeneeslijke valsheid.

In het innerlijk wordt vervolgens deze foutieve optiek ten opzichte van alle dingen omgewerkt tot een moraal, een deugd, een vorm van heiligheid; het goede geweten wordt vastgeknoopt aan de valse visie- en nadat de eigen optiek sacrosanct verklaard is met behulp van namen als 'God', 'verlossing' en 'eeuwigheid', volgt de eis dat aan geen enkele andere nog waarde mag worden toegekend.

Ik heb het theologeninstinct nog overal opgegraven: het is de meest verbreide vorm van valsheid die er op aarde te vinden is, ondergronds in de eigenlijke betekenis.

Wat een theoloog als waar ervaart, dat moet vals zijn: zo beschikken we bijna over een waarheidscriterium.

Zijn diepste instinct tot zelfbehoud verbiedt de realiteit hoe dan ook eer aan te doen of zelfs maar aan het woord te laten.

Zover als de theologeninvloed zich uitstrekt is het waardeoordeel ondersteboven gekeerd, zijn de begrippen 'waar' en 'vals' onvermijdelijk omgedraaid: wat het akeligst is voor het leven heet in dit verband 'waar', wat het verheft, vermeerdert, beaamt, rechtvaardigt en tot zegevieren, dat heet 'vals'...

In het geval dat er theologen via het 'geweten' der vorsten (ofwel der volkeren) de hand uitsteken naar de macht, dan lijdt het voor ons geen twijfel wat iedere keer de feitelijke uitslag is: de wil tot het einde, de nihilistische wil streeft naar de macht ...