|
SAI BABA: OVER DE BHAGAVAD GITA
DE MACHT VAN DE PROJECTIE Maya bestaat uit twee bijzonder
sterke krachten. De eerste heet avarana, de
versluierende kracht, de tweede heet vikshepa, de macht van de projectie. Deze twee krachten hebben geen
bepaalde vorm of gedaante. Kijk eerst eens naar avarana. Avarana betekent 'hetgeen versluiert
of bedekt'. Op welke wijze bedekt het? Waarmee bedekt het? Hoe kun je dat wat bedekt wordt weer
tevoorschijn brengen? Als het geen eigen vorm heeft,
waarmee bedekt het dan? Hoe kan de bedekking worden
weggenomen? Deze vragen zijn niet te
beantwoorden. Maya is raadselachtig en
onverklaarbaar. Misleiding en verwarring behoren tot
het diepste wezen van maya. Denk eens aan het touw dat op de weg
ligt. In het duister kom je tot de
misleidende conclusie dat het touw een slang is. Wat heeft het touw bedekt? Probeer even te begrijpen wat er is
gebeurd. Je kreeg plotseling angstgevoelens
omdat je je inbeeldde dat er een slang voor je op de weg lag. Dus in jouw voorstellingsvermogen
werd het touw veranderd in een slang en je werd bang. Is er werkelijk een slang? Nee, er is geen slang. Hoe kan het touw dan veranderen in iets dat niet bestaat en nooit heeft bestaan? Dat is de misleiding. Onder welke omstandigheden doet deze
illusie zijn invloed op je gelden?
In de schemering of in het donker
stel je je voor dat je een slang ziet op een plaats waar alleen maar een touw is. Doordat er duisternis heerst, kan de
illusie vat op je krijgen en zich van je meester maken. In werkelijkheid heeft de slang niet
de plaats ingenomen van het touw, maar de misleiding vertroebelt de menselijke geest en
belemmert zijn zicht op de werkelijkheid. Deze illusie is maya. Als je een lantaarn op de plek laat
schijnen, zul je er geen slang vinden; er ligt alleen een touw. Dus als het licht schijnt, verdwijnt
de illusie en men ziet wat er werkelijk is. Dat wat bestaat, zal altijd bestaan; het zal nooit ophouden te bestaan. Het blijft altijd onveranderd. In dat bestaan is niet de kleinste
verandering mogelijk. Alleen de illusie die haar invloed
uitoefent op die werkelijkheid, is aan veranderingen onderhevig. De vorm die deze waanideeën in de
geest aannemen, is vikshe.
Vikshepa is de tweede sterke kracht
waaruit maya bestaat. Vikshepa is het beeld dat
geprojecteerd wordt op de onveranderlijke basis. In dit geval was het projectie beeld
een slang. Een volgende keer kan er iets anders
zijn. Gemoedsstemmingen, pijn, genot, alle
komen ze en gaan weer voorbij. Ze zijn als familieleden die je komen
opzoeken, maar niet blijven. Zo is ook deze maya, de misleiding van de mens, iets dat komt en gaat. De illusie in je gedachten, die het
touw bedekt en aan het oog onttrekt, is avarana, de versluierende kracht. De illusie die je gedachten hebben
geprojecteerd op het touw is vikshepa, de projecterende kracht. Met behulp van het licht zie je het
touw als touw, en de slang verdwijnt in het niet. Deze twee aspecten van maya zijn dus
komen opdagen in de duisternis en zijn verdwenen in het licht. Komen deze twee, avarana en vikshepa
altijd tegelijkertijd of kunnen zij ook apart optreden?
De versluierde en de projecterende
kracht kunnen samen verschijnen en verdwijnen, maar zoals dat gebeurt in de diepe slaap,
wanneer alleen de versluierende kracht in werking is, kunnen zij ook ieder op
verschillende ogenblikken verschijnen en verdwijnen. Maya is onverklaarbaar. Het kent geen begin. Maar er is wel definitief een einde
aan te maken. Als het licht van de wijsheid erop
schijnt, zal maya uiteindelijk verdwijnen; dan komt die ene onveranderlijke werkelijkheid
in haar volle glorie te voorschijn. Doordat Krishna deze grote wijsheid
onderwees aan Arjauna, kon Krishna hem verlossen van zijn waanideeën en hem laten
schijnen met de stralenpracht van het Zelf. Zoals toen reeds het geval was,
kweken jullie ook nu slechts een oppervlakkig begrip aan en brengen een zienswijze tot
ontwikkeling die zich richt op het uiterlijk. Maar wat belangrijk is, is de naar
binnen gerichte blik; die alleen is echt en heilig.
Jullie verliezen de enige
werkelijkheid uit het oog, jullie eigen waarheid, omdat je alleen aandacht schenkt aan de
vergankelijke buitenkant en het onvergankelijke innerlijk volkomen vergeet. Het is Gods boodschap om de mens de
geheiligde innerlijke zienswijze terug te geven. Dat doet Hij door als avatar op aarde
te komen. Krishna sprak: 'kind, welke handelingen je ook verricht in de tijd dat je hier op aarde bent, weet dat ze vergankelijk van aard zijn. Mettertijd zul je ontdekken dat alles
op deze aarde tijdelijk is; je familiebanden, de mensen en dingen waaraan je gehecht bent,
je prestaties, het gevoel van individualiteit dat je hebt ontwikkeld, ze zullen alle
verdwijnen. Alles wordt weggespoeld door de
stroom van de tijd. Als je dingen probeert vast te
grijpen en je probeert vast te klampen aan dingen die zelf ook worden meegevoerd door deze
stroom van de tijd, welke kans heb je dan om te worden gered en om die toestand van
volmaaktheid te bereiken, die altijd onaangetast blijft door deze stroom, een toestand die
er niet slechts altijd onvatbaar voor is, maar er altijd boven verheven is. Arjuna, de dingen waaraan jij je vasthoudt, worden alle weggespoeld. Sterk jezelf steeds meer in de
overtuiging dat je je leven vergooit als je hecht aan dingen die tijdelijk zijn, dat je
een heilige kans ongebruikt laat voorbijgaan die je is gegeven om die blijvende toestand
te bereiken die je diepste waarheid is. Geef je over aan het goddelijke, klamp je alleen vast aan dat enig duurzame element, dan zul je zeker de eeuwige vreugde leren kennen die de goddelijke gelukzaligheid je kan schenken.
|