SPINOZA: INNERLIJK PERSPECTIEF  

  BIOGRAFIE  

De bedoeling is om daarmee het werk van deze denker, die in de eerste helft van deze eeuw tot aan de Tweede Wereldoorlog zulk een belangrijke plaats innam in het geestelijk leven in ons land, opnieuw onder de aandacht te brengen van een groot publiek.

Niet zozeer zijn dood in 1943 als wel de grote veranderingen in het maatschappelijk en geestelijk leven na de Tweede Wereldoorlog hebben ertoe geleid dat de eens zo grote belangstelling voor zijn geschriften is verflauwd.

Men kan zich thans zelfs moeilijk meer voorstellen dat deze belangstelling vooral levendig was in een brede kring van niet-academisch en -wijsgerig gevormden, hoewel ook vele studenten zijn Idee-Studies lazen, betoverd door de stijl en de alomvattende draagkracht van zijn gedachten.

Bierens de Haan vermocht vooral door zijn lezingen, in voorname eenvoud en in een gedragen stijl van grootse allure voorgedragen, de grondgedachten van zijn levens- en wereldbeschouwing ondanks de streng wijsgerige vorm duidelijk te maken aan jong en oud, in de kring van de Volksuniversiteiten, van de School voor Maatschappelijk Werk in Amsterdam, maar voor al ook in de Internationale School voor Wijsbegeerte in Amersfoort.

Zijn geschriften waren vaak een neerslag en uitwerking van deze voordrachten.

Hier vindt men op een geheel eigen en persoonlijke wijze en in een eigen doordenking, taalvorm en samenhang, een systematische uiteenzetting van een levens- en wereldleer, die vooral door Plato, Spinoza en Hegel is geïnspireerd.

Er is sinds de oorlog zeer veel veranderd in het geestelijk klimaat in ons land in het algemeen en ook in de beoefening van de wijsbegeerte.

Het gevolg is dat zijn werken ons niet meer zo toespreken en in de ban houden als dit weleer het geval was.

Men gunt zich daardoor ook moeilijker de tijd, het geduld en de inspanning om de verschillende werken zelf geconcentreerd te lezen en te overdenken.

Men mist te veel de impuls van buitenaf om toegang te krijgen tot deze geschriften.

Deze bloemlezing beoogt zulk een impuls te zijn.

Door de keus van de fragmenten krijgt men ondanks de beknopte vorm toch stelselmatig toegang tot de kern van de levens- en wereldleer van Bierens de Haan. Drs. J.G. van der Bend, die zich bijzonder interesseert voor het leven en werk van Bierens de Haan, verdient dan ook onze dank voor het samenstellen van deze bloemlezing.

Deze geeft een goed beeld van het innerlijk perspectief van het geheel van zijn werk en ook van zijn persoon als kunstzinnig denker en metafysisch gericht kunstenaar.

Moge deze daad van piëteit tegenover een Nederlandse filosoof, die naast Bolland een stempel heeft gedrukt op het wijsgerig leven in ons land in zijn tijd ertoe bijdragen de herinnering, belangstelling en waardering van zijn werk levend te houden en te handhaven.