KRISHNAMURTI: DE WERELD - DAT BEN JIJ 

  HET DENKEN MOET ZICHZELF LOOCHENEN  

Het wezen van de verandering is afwijzing van de wanorde.

Wanorde kan niet in orde omgezet worden.

Maar het afwijzen van de wanorde is op zichzelf de essentie van de verandering.

De afwijzing zelf is verandering.

De negatie, de weigering van de wanorde, dat is de positieve essentie van de verandering.

Dat wil zeggen ik zie wanorde in mezelf: woede, jaloezie, geweld, achterdocht, schuldgevoel - je weet hoe mensen zijn.

Dat besef ik.

Onze geest beseft deze hele wanorde volledig.

Is hij ook in staat die volledig af te wijzen, ermee af te rekenen?

Wanneer de geest dat door afwijzing doet, ligt in het wezen van de verandering de positieve orde.

Het positieve kan uitsluitend via het negatieve ontstaan.

Neem bijvoorbeeld nationalisme: ik zie dat voor me, met de indeling in verschillende godsdiensten, met de afgescheidenheid die het geloof teweegbrengt, alle conflicten, alle chaos.

Ik zie dat echt wel, ik voel het in mijn aderen.

En ik reken ermee af, niet met de mond, maar feitelijk.

Innerlijk behoor ik tot geen enkel land, tot geen enkele godsdienst, onderschrijf ik geen enkel dogma, geen enkel geloof.

Dan is de negatie van het onware, die het wezen van de verandering is, de waarheid.

V: Is dat niet in tegenspraak met wat u zei, n.l. dat wanneer de jaloezie in jezelf ontdekt, je die niet loochent, maar dat je die jaloezie wordt?

A: Nee, ik zei dat de waarnemer zelf het waargenomene was.

Wanneer er van de kant van de waarnemer een scheiding gemaakt wordt en hij zegt: 'ik ben niet hetzelfde als mijn jaloezie', is er een conflict tussen de waarnemer en het waargenomene.

Laten we niet te vlug willen gaan, want het menselijke probleem is, als al het andere, in werkelijkheid uiterst gecompliceerd.

Laat ons het dus eens van alle kanten bekijken, om zelf te zien wat het is.

Weet je, als mijn vrouw niet werkelijk mijzelf is maar van mij gescheiden, bestaat er geen relatie.

Dan observeert het 'ik' de echtgenote als iets afzonderlijks, en die indeling leidt tot een conflict.

Dat is duidelijk.

En als het 'ik' los staat van zijn jaloezie is er een conflict in de trant van: 'hoe kom ik daar van af; het is terecht jaloers te zijn; het is prettig jaloers te zijn, jaloezie maakt deel uit van liefde en al wat daarbij hoort.

Maar wanneer er geen indeling is tussen de waarnemer en dat wat hij jaloezie noemt, dan is hij die.

Hij wordt geen jaloezie, hij is het.

En wat doe je dan?

Zie je het probleem?

V: Dat is wat er werd gevraagd.

Er is gevraagd hoe je kunt afwijzen wat je bent.

U zei: Het afwijzen van wanorde betekent verandering, en daarop is gevraagd: 'als ik die wanorde ben, hoe kan ik die dan afwijzen?'

A: Aha!

Ik zal het uitleggen.

Hoe kan ik wanorde van de hand wijzen, als ik zelf wanorde ben?

Ik ben de natie, ik ben het geloof, de wanorde.

Wanneer het 'ik' wanorde weigert, zal juist dat 'ik', dat afgezonderd is, weer een ander soort wanorde scheppen.

Is dat de vraag? Goed dan.

Wanneer je zegt 'wijs wanorde van de hand', wat bedoel je daar dan mee?

Wie is er die wanorde zou kunnen afwijzen?

Volg dit stap voor stap.

De wanorde is de oorzaak van denken in termen van: mijn en jouw geloof, mijn God en jouw God, mijn schema en het jouwe, mijn vooroordeel tegenover het jouwe.

Ik ben dus die wanorde en het denken is die wanorde, omdat ik denken ben.

Begrijp je?

Denken is het 'ik' en het 'ik' is chaos.

Wanneer je dit dus afwijst, wijs je denken, niet de wanorde af.

Het is niet het 'ik' dat de negatie uitspreekt.

Of laat ik het zo zeggen: ik ben wanorde.

Die wanorde is geschapen door denken, dat mijzelf is en dat afgescheidenheid teweegbrengt.

Dat is een feit.

Wat is dan de negatie van dit feit?

Wie zal te eniger tijd deze wanorde loochenen en terzijde schuiven?

Wat zal hier verandering in brengen?

Is dat duidelijk?

De negatie nu van wanorde is stilte.

Iedere denkbeweging zal alleen maar verdere chaos scheppen.

En dan zul je vragen, hoe er een einde kan komen aan het denken, wie een einde zal maken aan die nooit aflatende beweging, die nacht en dag voortgaat?

Het denken zelf moet zichzelf loochenen.

Het denken zelf ziet wat het doet - begrijp je? - en daarom beseft het denken dat het uit zichzelf een einde moet nemen.

Er is geen andere factor dan het denken zelf.

Als daarom het denken zich realiseert, dat wat het ook doet, iedere beweging die het maakt wanorde is (we nemen dat slechts als een voorbeeld) dan heerst er stilte.

Dat is de aard van wat voor wanorde in de plaats komt: stilte.

Ik weet niet of je ooit de hoedanigheid van stilte gevoeld of gezien hebt: wanneer geest en lichaam uitzonderlijk rustig zijn.

Dat wil zeggen, wanneer je iets heel duidelijk wilt zien, wanneer je iets wat gezegd wordt met je hele geest en hart wilt horen, is je lichaam rustig en is je geest rustig.

Het is geen kunstgreep.

Ze zijn rustig.

Op dezelfde wijze komen wanorde en hoe-die-te-veranderen alleen maar tot oplossing door de aanwezigheid van volkomen stilte.

Orde komt tot stand door stilte, niet door denken.