KRISHNAMURTI: LEVEN ZONDER GEWELD 

  WAT IS DE FUNKTIE VAN DENKEN ?  

Wat is dus angst en wat is genot?

Het hele leven is een vlucht voor angst.

Je goden, je kerken, je moraal, zijn gebaseerd op angst, en om dit te begrijpen moet je begrijpen hoe deze angst ontstaat.

Je hebt iets in het verleden gedaan en je wilt niet dat een ander erachter komt; dat is een vorm van angst.

Je bent bang voor de toekomst omdat je geen werk hebt of voor iets anders.

Je bent dus bang voor het verleden en je bent bang voor de toekomst.

Angst ontstaat als het denken terugblikt op dingen in het verleden gebeurd zijn of vooruitloopt op dingen die in de toekomst kunnen gebeuren.

Denken is de oorzaak hiervan.

Je hebt bewust nagelaten, vooral in Amerika, om na te denken over de dood; maar het is er altijd.

Je wilt er niet over nadenken, want op het moment dat je dat doet word je bang.

En omdat je bang wordt koester je er theorieën over, je gelooft in wederopstanding, in reïncarnatie - je gelooft 101 dingen, allemaal omdat je bang bent, en allemaal dingen die aan denken ontspringen.

Denken schept en voedt de angst voor gisteren en voor morgen en denken geeft eveneens voeding aan genot.

Je hebt een prachtige zonsondergang gezien en op dat moment is er grote vreugde, de schoonheid van het licht op het water en de beweging van de bomen brengt een grote verrukking teweeg.

Vervolgens verschijnt het denken ten tonele en zegt, 'Wat zou ik dat nog eens beleven.'

Je begint erover na te denken en je gaat de volgende dag opnieuw naar die plaats, maar je ziet niets.

Je wordt seksueel geprikkeld en je denkt erover na, je schept voorstellingen, beelden en het denken houdt dit allemaal in leven.

Denken vormt zowel de voedingsbodem van genot en angst.

Denken is voor deze dingen verantwoordelijk.

Dit is geen formule die je uit je hoofd moet leren, maar iets feitelijks dat we samen moeten begrijpen; het is dan ook geen kwestie van instemming of afkeuring.

Wat is het denken dus?

Denken is duidelijk de respons van het geheugen.

Als je geen geheugen had, zou er geen denken zijn.

Als je je de weg naar huis niet herinnerde, zou je niet thuiskomen.

Denken voedt en kweekt dus niet alleen angst en genot, maar is eveneens noodzakelijk om efficiënt te handelen en te functioneren.

Zie je de moeilijkheid: denken dient voor honderd procent op objectieve wijze te worden gebruikt als je met iets technisch bezig bent, als je iets doet, en aan de andere kant is het denken de oorzaak van genot en daardoor van pijn.

Men moet zichzelf dus de vraag stellen: wat is de functie van denken?

Waar ligt de grens tussen waar denken volledig gebruikt moet worden en waar het zich afzijdig dient te houden - bijvoorbeeld als je een prachtige zonsondergang ziet en het op dat moment beleeft en tegelijkertijd weer vergeet.

Het hele proces van denken is nooit vrij omdat het zijn wortels in het verleden heeft, denken is nooit nieuw.

Er is geen sprake van vrijheid als je kiest want bij kiezen speelt denken een rol.

We zien ons dus geplaatst tegenover een zeer subtiel probleem: je ziet het gevaar van het denken dat angst schept - angst werkt vernietigend, verstorend, maakt dat de geest in duisternis leeft, in ellende - maar je ziet eveneens dat het denken zonder emotie efficiënt en objectief moet functioneren.

Hoe is de toestand van jouw geest terwijl je dit feit observeert?

Het is bijzonder belangrijk dat je dit heel duidelijk inziet, want het heeft geen zin, dat je hier zit en naar een hoop woorden luistert, die, als je na afloop nog steeds bang bent, geen betekenis hebben.

Als je weggaat mag er geen angst zijn, niet omdat je jezelf hebt wijsgemaakt dat er geen angst is, maar omdat je feitelijk, psychologisch, innerlijk, de hele structuur van angst hebt begrepen.

Daarom is het heel belangrijk dat je leert kijken.

Wat we doen is heel nauwkeurig observeren hoe angst ontstaat.

Als je aan de dood denkt, aan het kwijtraken van je baan, als je denkt aan 101 dingen die betrekking hebben op het verleden of op de toekomst, is er onvermijdelijk angst.

Wat is de gesteldheid van de geest, die inziet dat het denken moet functioneren en zich eveneens bewust is van het gevaar van het denken? Je moet dit uitzoeken, niet wachten tot ik het je vertel.

Luister hier goed naar; het is zo eenvoudig, werkelijk waar.

Als je de waarheid ervan inzag, zou je het begrepen hebben.

Vroeger accepteerde je analyse als onderdeel van je conditionering.

Nu je futiliteit, de valsheid van analyse inziet, is dit weggevallen.

Wat is dus de toestand van de geest die analyse terzijde geschoven heeft?

Hij is vrijer, nietwaar?

Daardoor is hij levendiger, actiever, en daardoor veel intelligenter, scherper en gevoeliger.

En als je het feit doorzien hebt hoe angst ontstaat, ervan geleerd hebt en eveneens het proces van genot hebt gadegeslagen, kun je de toestand van je eigen geest waarnemen, die veel gevoeliger is geworden, veel helderder en daardoor buitengewoon intelligent.

Deze intelligentie heeft totaal niets te maken met kennis, met ervaring; je kunt deze intelligentie niet ontwikkelen door naar een school te gaan en te leren hoe je gevoelig moet zijn.

Deze intelligentie ontstaat als je de hele structuur van analyse en wat dit inhoudt heel nauwkeurig hebt gadegeslagen - de tijd die daarbij een rol speelt en de stompzinnigheid te veronderstellen dat een enkel fragment het hele proces zal verhelderen - en als je het wezen van angst doorzien hebt en begrepen hebt wat genot is.

Als dus angst - die een gewoonte geworden is - morgen de kop opsteekt, zul je weten hoe je hem zonder uitstel moet aanpakken.

En de confrontatie ermee is op dat moment de beëindiging ervan, omdat intelligentie werkzaam is.

Dat betekent niet alleen de beëindiging van bekende angsten, maar eveneens van angsten die diep verborgen liggen.