DE PARADOX VAN HET SYTEEM  

Een poging om de leer van Bhagwan(Osho) systematisch te beschrijven lijkt in eerste instantie in tegenspraak met zijn eigen visie op het hebben van een leer:

Om te beginnen ben ik iemand die consistent inconsistent is.

Het zal niet mogelijk zijn om een dogma van mijn woorden te maken; iedereen die probeert om van woorden een belijdenis of een dogma te maken zal mesjoche worden (...)

Ik leef in het moment en wat ik ook maar zeg op dit ogenblik is alleen maar voor dit moment bedoeld.

Ik heb geen binding met mijn verleden en ik denk in het geheel niet aan de toekomst.

Dus mijn zijn is atomisch; ze zijn geen onderdeel van een systeem.

Ik onderwijs jullie niet een of andere leer, ik geef jullie in het geheel geen principes, integendeel, ik probeer alle filosofieën die jullie aldoor met je hebben meegedragen weg te nemen.

Ik vernietig jullie ideologieën, belijdenissen, cultusje, dogma's en ik vervang ze niet door iets anders.

Mijn proces is dat van zuivere deconditionering.

Ik probeer niet om jullie opnieuw te conditioneren.

Ik laat jullie open' (Joshi 1982:165).

Het woord 'leer' suggereert dat men deze intellectueel tot zich zou kunnen nemen en begrijpen.

Dit is echter voor Bhagwan(Osho) in principe onmogelijk.

Het is hem er juist om te doen om alle conceptualisterende activiteit van de geest te frustreren zodat de leerling kan doordringen tot een authentieke ervaring.

Ik ben helemaal niet geïnteresseerd in theorieën; filosofen kunnen me niets schelen.

Ik ben alleen maar geïnteresseerd in de existentiële sprong.

Ik spreek alleen maar tegen je om je naar datgene te leiden wat niet gezegd kan worden.

Als ik woorden gebruik dan doe ik dat om je naar de stilte te leiden; als ik iets verklaar, doe ik dat alleen om het onverklaarbare aan te duiden.

Maar woorden drukken niet echt iets uit, ze duiden alleen op het onuitdrukbare (rajneesh 1980:32).

Bhagwan(Osho) zegt vaak dat hij soms liegt, niet alleen omdat het ware toch niet gezegd kan worden, maar ook om te helpen:

Een groot meester moet soms liegen.

En alleen een meester heeft het recht om te liegen om je zo uit je slaap te rukken.

Bijvoorbeeld jij bent diep in slaap verzonken en ik sta aan je te schudden en te trekken, maar je verroert je niet.

Dan begin ik te roepen: brand! Brand!

En jij rent het huis uit.

Buiten praten we het wel weer uit. (Nieuwsbrief 4 1979:4).

Een derde probleem bij het formuleren van wat de leer zou kunnen zijn is de stelling van Bhagwan(Osho) dat een lezing voor een menigte altijd een veralgemenisering is en derhalve onwaar.

Als ik je dus wil helpen moet ik speciaal tegen jou spreken.

En wanneer ik tot ieder individu afzonderlijk spreek, moet ik veel dingen zeggen die met elkaar in strijd zijn (Rajneesh 1977:46).

🌪️ Kernpunten van Osho's visie

• Geen vaste leer of dogma Osho verzet zich tegen het idee van een systematische leer. Hij noemt zichzelf “consistent inconsistent” en weigert zijn uitspraken te laten vastleggen als absolute waarheden.

• Leven in het moment Zijn uitspraken zijn bedoeld voor het moment zelf, zonder binding aan verleden of toekomst. Hij ziet zijn bestaan als “atomisch” – losstaande momenten, geen onderdeel van een systeem.

• Deconditionering in plaats van herconditionering Osho wil geen nieuwe ideologieën aanreiken, maar juist bestaande overtuigingen en filosofieën afbreken. Zijn doel is om mensen open te laten zijn, zonder mentale ballast.

• Woorden als weg naar stilte Hij gebruikt taal niet om kennis over te dragen, maar om mensen te leiden naar het onzegbare – de stilte, het mysterie. Woorden zijn slechts aanwijzingen, geen definitieve verklaringen.

• Liegen als spirituele techniek Soms liegt Osho bewust, niet uit misleiding maar om mensen wakker te schudden uit hun “spirituele slaap”. Bijvoorbeeld door een fictieve noodsituatie te creëren om iemand tot actie te brengen.

• Individuele benadering boven algemene waarheid Osho stelt dat spreken tot een groep altijd leidt tot veralgemenisering en dus onwaarheid. Hij wil mensen individueel aanspreken, ook al betekent dat tegenstrijdige uitspraken doen.

Deze paradoxale benadering maakt zijn leer moeilijk te vatten in traditionele termen, maar juist dat is volgens hem de kracht: het opent de weg naar directe, existentiële ervaring.